Daliasat, Uno

Ti panagsangpet ket panagpanaw met,
ti panagsardeng ket isu met laeng ti panaggaraw,
ket agtang-ep ti ridaw
ken agrikab dagiti tawa ti kalapaw,
kalpasan a maiyebkasmo dagiti umel a pakada,
ti panagibilin
kadagiti mapanawan a kadua ti apagkanito,
adda bara ti abrasa a kas man aggapu ti temtem
a rumuar ti daga, umarakup a kas kapigket ti allid
wenno ti pulitipot nga isem ti sipnget
ti apagsipasip uray no kasla mairik
ti butas a kombat ti salemsem: agkayabkayab nga angin,
singin ti rissik, ngayemngem ti arakup
ti dumupir a masabet:
agsirko ti utek a tumpuak ti puso,
masirut ti pulso a sumarut
iti dapan: manaktuol dagiti bato, maikubray
ti darat, takki ti nuang a manalpaak,
ti nisnis ket mauyos, naangot
a pinabuyok ti ling-et, ti pay-od
ti istakeds ti rabii a ngumayngayebngeb.

Darupen latta dagiti dapan
ti turod ken ti anawang,
ti tambak ken uray dagiti lembang. Ania ngarud
no manabsuok, a, kas man met laeng daytay ammok,
naigalis a nanarsibok ti burubor a naangot? Ania
ngarud no ramay laeng koma ti kumarawa
ngem uray mukod iyarikapmon a latta?

Ket no kastan a dim’ metten mataliaw
ti naggapuan, adda met latta sumangpet
a kakadua, kasla met laeng maipukkaw
dagiti paarasaas a kablaaw:
naggapuam?
papanam?
kaduam?
Ket matapik ti password, wen, abra
kada abra,
ken maritor pay ti sintido a manglagip
dagiti al-alias: karamukom ti bayabas,
kasingin ti granada, ti marabutit a bao,
uray ania ditan ti kaipapananna, karpa
kahel, saba, bado a rutrot
anglem ti dara, adu, kas man
ukay ukay a sinaksako,
maiburandis a masigkay
ti daan manipud ti barbaro.
Maibaga amin dagitoy
iti irut ti pinnasungad ken pinnasangbay
dagiti sarsarita ken salsalaysay;
iti met sungadan ken ti pagsangaan
a maikurimed ti panagpitek ti agtultuloy
a panagdaliasat ti anniniwan:
periodista seminarista pasabilis,
mannalon mangalap activista,
doctora a kadre baliktad a pulis,
kumebkeb ngem sumiripka met laeng
a mangsiput ti panagtungpal gilap
ti lawag a maukas iti gatilio ti garand,
maitungpal laeng dagiti plano a lininay ti manon
a panagibarangabang, ti dim’ mabilang
a panaginiin:
An’a dayta, garand?
Wen, sinibarutko idi iti naiwalang a …
Kawas met, dayta ket?
Punial, ha ha ha, dayta?
357, baro? Wen. Aglatlati met,
kurang ti asa. Ladawan, porma
dagsen ken angot
ti panagkubukob uray no nakakidemka,
mailadawan ken itedda ti ehemplo
ket maammoam ti husto,
maadalmo ti usar ti uray ania
a kastoy: ni Tonio intakderna
ti nagiwarasiwis iti kastoy
ket narba ti kampo:
kukua tayo ti daga!
Ti apit, ti waya!
Kastoy ti ticket, italimengmo
ti amin a riknam dita pusom.

Addakan ti pagsasangaan,
adda nadalus a dalan
ken adda met rumyet ti masangoanan.
Wenno, mabalinmo met a raatan
ti bukodmo a desdes a pagturongan?

Agkalutukot ti tumengmo
a mangsikkarud ti linnaaw,
matnag a sippawen ti dam-eg
ti daga a mailupit ti baddek
ti nawaya a dapan
(nakaabadayen ti butas
a kombat ti abaga)
nga agpasungad ti kanito
a maagaw ti lawag
ti ngayed ti sipnget
ket mailukip ti tawa
ket ibuang ti ridaw
ti panagsangbaymo.

Ti waneswes ti imam a maitag-ay
ken ti maminpito a kanabtuog ti gemgemmo
idta barukongmo ti rukod
ti ballaigi nga insangpetmo.
Ket iti isasar-ongmo, kunami:
adda latta karit ti dana
a daliasatem a balonmo ti yagyag ti tignay
ket agbalin nga anibmo ti derrep dagiti tagtagainep.